18 aug Trakteren kun je leren (Zeeuwsche Rotjes)

Jarig zijn vond ik als kind al geen feest. Met een muts op van crêpepapier Koetjes­repen uitdelen? De hel. Het is er niet beter op geworden. Tegenwoordig hebben scholen een traktatiebeleid om kinderen verantwoord te laten snoepen. En dan zijn er de redders in de nood, het Voedingscentrum en supermarkt­ Lidl.

Sinds kort hebben zij twee Gezonde Traktatieboxen op de markt gebracht. Kosten: 2.49 euro per stuk. Daarin zitten stickers, prikkers en accessoires in de keuzethema’s Ridders en Prinsessen of Beestenboel. Je kunt er een mandarijn of een peer mee opleuken. Voor culinair advies rijdt een bus langs scholen met FitFoodFun-Factor traktatie-adviezen. Doe gezond met fruit, popcorn en eierkoek. Over een eeuw lachen we er vast om.

Ook onze verjaardagsgeschiedenis is leerzaam. Honderd jaar geleden kreeg niet de hele klas, maar alleen een jarig kind een traktatie. Zat een Enschedese krekkel, een spritsvormige anijskoek, met een strik om je linkerarm gebonden, dan wist iedereen in de Twentse industriestad dat je jarig was. Met je mond of rechterarm kon je er net niet bij. Pas een dag later mocht je hem opeten.

Barbaars? Het kan erger. Een volwassene die in de 19de eeuw in Friesland verjaarde, werd stevig op een stoel vastgebonden en pas bevrijd als hij trakteerde. In Zeeland serveerden ze tijdens verjaardagen Zeeuwsche Rotjes die ook wel ­Gepiepte Rotjes werden genoemd. Een ware delicatesse volgens dagblad Het Volk uit 1940.

Barbara Nijhoff werkt bij het Zeeuws Archief in Middelburg. De Rotjes kent ze niet, maar ze heeft het recept voor me opgedoken. In ­Thieme’s Kookboek uit 1922, geschreven door mevrouw E.M. Bakker-Enk, oud-onderwijzeres aan de Rijksnormaalschool in Alkmaar, staat hoe je ze maakt. ‘Haal dunne reepjes brood door olijf- of amandelolie, met wat tafelzout bestrooien en op een beboterden schotel in den oven licht laten bruinen; zoals toost bij de thee presenteeren.’ Olijfolie, toen al!

Een duik in het archief van het ­Nederlands Bakkerijmuseum leert dat het om vierkante, dunne sneetjes brood gaat die twee maal worden gebakken zodat ze hard en knapperig worden. Daarna beleg je ze met rookvlees. Wij gaan een smaakvolle combinatie maken.

Zeeuwsche rotjes
Ingrediënten voor  6 personen

12 sneetjes brood (wit of volkoren van goede kwaliteit)
olijfolie
2 volle dessert­lepels ­zure room
1 theelepel mierikswortelspread
1 bietje, gekookt, in zeer dunne plakjes gesneden
½ ons rookvlees
½ ons zalm

Snijd boterhammen van een stevig soort (zonder korst, maak daar croutons van) in vieren. Besprenkel met olijfolie. Leg op een ingevette plaat en zet gedurende 40 minuten in de oven op 130 graden. Meng in de tussentijd zure room en mierikswortelspread. Snijd de biet in ragdunne plakjes en rookvlees en zalm in vieren (zo groot als de vierkantjes in de oven). Als de boterhammetjes bros zijn geworden, laat u ze even afkoelen. Besmeer dan met het mierikswortelmengsel. Beleg vervolgens met biet, rookvlees of zalm en snijd de randjes netjes bij.

Met dank aan: @BlogjeBabs, @Spinazieacademi, @SuzanneLambooy, @maascees, @VidiPhoto. @ejkeulemans, @marleenwoorden, @mariegoos, @zeeuwsarchief, @babypraat, @jrgnHoogendoorn, @ZeeuwseBranding, @renatading, @TwoTreesTweets, @kaasutrecht en @boerenfluitjes. Zij hebben mij bijgestaan bij mijn zoektocht naar het ware Zeeuwsche Rotje.